Scholen willen ontwikkelingsgericht werken en leerlingen eigenaar maken van hun leerproces. Het gedachtegoed en de praktische uitwerking van formatief evalueren, ofwel formatieve assessment, kunnen daarbij ondersteunend zijn.

Formatief evalueren heeft 3 belangrijke kenmerken:

• Je weet wat je je leerlingen wilt laten leren, en leerlingen weten dat ook;
• Je peilt voortdurend wat een leerling al weet en begrijpt;
• Je gebruikt die feiten om de leerling verder te helpen in zijn leerproces.

Dit gebeurt vanuit verschillende perspectieven: leraar, klasgenoot en leerling.

Wat is formatief evalueren?

Met een assessment checken leerlingen tijdens het leerproces wat ze al weten en begrijpen. Op basis van die informatie maakt de leerling, met of zonder de hulp van de leerkracht, een keuze in de volgende stap van zijn leerproces. Formatief evalueren is een middel om te onderzoeken welke stap geschikt is om het leerdoel uiteindelijk te halen.

Wat levert het op?

Leerlingen worden eigenaar van hun eigen ontwikkeling

Kinderen worden zich bewust van wat ze leren en leren daarop te reflecteren. Dit wordt gecreëerd door de manier waarop leraren instructiemomenten organiseren, feedback geven en vragen stellen tijdens de lessen. Hierdoor is er meer aandacht voor het (eigen) leerproces, hun eigen verantwoordelijkheid en worden kinderen uitgedaagd.

Hoe ga je ermee aan de slag op school?

Leraren kunnen zich stap voor stap de strategieën voor formatief evalueren eigen maken. Een goede start is om te leren werken met leerdoelen en succescriteria. Je kunt dit met behulp van een actie-onderzoek (Lesson Study) oppakken samen met jouw collega(’s). Je bereidt dan met elkaar de lessen voor en legt reflectieve klassenbezoeken af.

De basisvoorwaarde is een veilig klimaat, in het lerarenteam en in de klas. Dit is een omgeving waarin:

• het geven van feedback in een team of klas een normale zaak is;
• leerlingen fouten mogen maken;
• minder naar resultaat en meer naar groei gekeken wordt;
• het draait om het proces van leren;
• leerlingen betrokken worden bij hun leerproces en invloed krijgen in de les.

Wetenschappelijk bewezen en praktisch toegepast

Onze trainingen en advies rondom formatief evalueren zijn gebaseerd op de inzichten van vooraanstaande internationale experts: John Hattie, Shirley Clarke en Dylan Wiliam. Hun inzichten hebben wij naar de Nederlandse onderwijspraktijk vertaald, met educatieve uitgaven, training en implementatietrajecten, waaronder een schoolbrede aanpak: LeerBewust. Onze adviseurs en trainers hebben zich de theorie eigen gemaakt en toepasbaar gemaakt voor de Nederlandse praktijk. Zij gaan graag in gesprek om samen te kijken wat een formatieve werkwijze voor jouw school kan betekenen.